Deskundigen zijn een beetje terughoudend over de oorzaken van het personeelstekort. Het is ook een ongemakkelijk waarheid om toe te geven dat veel Nederlanders het er een beetje van nemen, dat een uitkering+toeslagen voor velen wel genoeg is, dat langer werken dan een beperkt aantal uren niet erg lucratief meer is….
Een van de belangrijkste oorzaken van het personeelstekort is de hang in Nederland naar deeltijd. Die is er altijd een beetje geweest, maar beperkt zich niet meer tot de vrijdagmiddag. Inmiddels werkt 48% van de beroepsbevolking in deeltijd. In België is dat percentage slechts 24% , in Frankrijk is dat 18, in Spanje 6; Engeland staat op 23 procent.
In de overheidssectoren is deeltijd helemaal uit de hand gelopen. De arbeidstijd per week in de zorg is nog maar 23 uur. In andere overheidssectoren, is het niet veel beter. Het is echt wat voor dit kabinet om er dan een voltijdspremie tegenaan te gooien, zonder de onderliggende factoren aan te pakken.
Wat zijn die onderliggende fiscale oorzaken:
Stel iemand werkt 40 uur en ander werkt 20 uur. Ze zijn even oud, wonen in een huurhuis. Ze zijn alleenstaande ouder met een kind. Verdienen beiden 20 euro per uur. Dat is redelijk.
De voltijder betaalt 4,50 per uur inkomstenbelasting, de parttimer 1,30….. Bovendien krijgt de deeltijder huur- en zorgtoeslag, de voltijder niet. Dat scheelt zomaar 4000 euro.
Uiteindelijk houdt de voltijder, rekening houdend met de heffingskortingen, 17 euro netto van zijn werk over; de deeltijder krijgt er van zijn 20 euro per jaar nog acht euro bij.
Is hier sprake van een gezonde situatie van rijk betaalt voor arm, of betaalt hier de voltijder voor de vrijetijd van de deeltijder…..
Oh ja, de energie wordt duur, de kosten zijn hoog. Zal de deeltijder overwegen fulltime te gaan werken? Alleen overwegen, want hij of zij krijgt er per gewerkt uur maar zes euro bij.
Derde reden: de lage lonen. Laag minimumloon, vrij toegang voor arbeiders uit het Oostblok en andere arbeidsmigranten, geen oog voor de levensomstandigheden. De werkgevers, verbonden in het VNO, hebben wat dit betreft een prima partner in de VVD. Die partij mag dan veel weggegeven hebben aan D66, maar dit niet!
Zwitserland heeft dat echt beter voor elkaar. Daar is het gemiddelde salaris 125.000 frank. Een frank is bijna een euro. En buitenlandse arbeiders, daar ook 1,5 miljoen, moeten hetzelfde verdienen als de Zwitsers. Deeltijd komt er heel weinig voor. Het minimumloon is 3800 frank.
Vierde reden voor de overvolle arbeidsmarkt: er is zoveel eenvoudig werk bijgekomen. In de callcenters, de distributiecentra, in het pakjesvervoer, beveiliging. Bagageafhandeling. Maar de mensen vertikken het tegenwoordig gewoon om dat voor een tientje per uur te doen. Als je een beetje overwerkt, raak je je huurtoeslag nog kwijt ook.
Dan de vijfde reden en dat is misschien wel de belangrijkste. Er komen nieuwe generaties op de arbeidsmarkt die een andere kijk op werken hebben dan hun ouders en vooral hun grootouders. Het gaat nu veel meer om de balans in het leven, ook als de kinderen niet eens meer thuis wonen. Daarbij komt nog een ander punt naar voren. Nederlanders hebben nooit heel erg goed onder een baas kunnen werken. Het is heel Nederlands om als leidinggevende te zeggen: zou je dat willen doen……En niet zoals in het buitenland: je moet vandaag dàt doen, aan het eind van de dag rapporteren.
Maar dat niet onder een baas kunnen werken, krijgt bij veel jongeren wel een nieuwe, grotere dimensie. Ze zijn thuis, op school of tijdens hun studie niet gewend tegen gesproken te worden en dan staat er ineens zo’n puistenkop op de werkvloer je opdrachten te geven…. Kleine conflicten ontaarden vaak in grote gevolgen, eindigend in het voelen van werkdruk, burn-out, ziekteverzuim, tot soms 25 procent.
Blijft de vraag hoe de arbeidsmarkt verder gaat evolueren. Gaan mensen langer werken? Ziet er niet naar uit. Als het leven duurder wordt moet de overheid maar bijpassen en dat gebeurt ook.
Maar ook het binnenhalen van buitenlandse werknemers is eindig, geen woonruimte, vervuiling, tekort schietende dienstverlening. Ach uiteindelijk zal het probleem van de arbeidsmarkt zich ook wel weer schikken in de praktijk, hier en daar zal de wal het schip keren. Maar tot het zover is, tot het evenwicht tussen privé en zakelijk bereikt wordt, tot we ons realiseren dat ons land nog veel voller zal worden dan we nu gewend zijn, tot de rekenmodellen voor klimaat, stikstof en andere stoffen ons weer gunstiger gezind worden, tot de mensenrechten in Quatar…….Ja, tot zo lang blijven het verwarrende tijden.
Het is mijn uitdaging om van ingewikkelde onderwerpen als hypotheken, pensioenen of belastingen zo toegankelijk mogelijke publieksinformatie te maken. Toegankelijker dus dan de bijsluiters van financiele producten en duidelijker dan de adviseur kan uitleggen. Ik publiceer elke zaterdag in het Algemeen Dagblad....
Lees meer »
Honderden bedrijven sturen dagelijks persberichten. Omdat ze met een nieuw product komen, willen laten weten dat ze trots zijn op hun mooie jaarcijfers of omdat er een nieuwe directeur benoemd is. Maar waarom is de respons vaak zo gering?Dat komt omdat veel persberichten onduidelijk zijn geschreven; de kernb...
Lees meer »Waarom zijn de prijsverschillen tussen mobieltjes zo groot. Sommigen kosten 800 tot 1000 euro, maar andere krijg je bijna gratis, met soms een kleine bijbetaling, terwijl die ook van de bekende merken...