Er wordt wel eens gezegd dat Nederlanders de afgelopen jaren maar raak gekocht hebben, maar het totale spaarsaldo wijst daar toch niet op. Met in totaal 360 miljard euro hebben de Nederlandse huishoudens een aardige duit op hun spaarrekeningen staan. Dat is ongeveer 19 000 euro per gezin, zo op het oog een aardig appeltje voor de dorst.
Maar die gemiddelde rijkdom is schijn. Tachtig procent van dit spaargeld staat op de rekeningen van de 20 procent rijkste Nederlanders. Dan blijft er voor die tachtig procent van de gezinnen, de backbone van de samenleving, gemiddeld slechts 6000 euro over. Anders gezegd: de gemiddelde Nederlander heeft maar twee maandsalarissen in reserve. Dat verklaart waarom zoveel gezinnen onmiddellijk in de problemen komen als de toeslag een keertje te laat komt.
Nederlanders zijn alleen rijk als hun pensioentegoeden meegerekend worden. Maar dat geld staat op afstand, waar je voor je pensioen (bijna) geen zeggenschap over hebt. Banken proberen een positieve wending te geven aan het stagnerende spaartegoed, door aan te geven dat het komt omdat mensen hun hypotheek aflossen. Het zal gedeeltelijk waar zijn, maar ik vrees toch ook dat het een teken is dat Nederlanders verarmen. Ze breken hun spaarpotje aan voor het dagelijks leven. Dat is een heel slechte zaak.
Maar het kan ook net even anders liggen. Enkele jaren geleden hield het CBS een onderzoek naar de spaarzin in Europa. Volgens de ranglijst van het statistisch bureau is Denemarken Europees kampioen sparen, met Nederland als goede tweede. Meer dan 70 procent van de bevolking staat positief tegenover sparen. Luxemburgers en Oostenrijkers scoren ook hoog.
Het opvallende is dat de spaarzin in de jaren zeventig van de vorige eeuw veel minder was. Toen stonden Nederlanders vrij neutraal tegenover sparen. Slechts 10 procent zag daar het nut van in. Ze waren optimistisch. Nog niet zo lang geleden stond Neil Armstrong te trappelen op de maan. De Koude Oorlog liep op zijn einde. De toekomst lag aan ieders voeten. Sparen kon altijd nog. Ze waren niet bang voor hun baan, hun toekomst. Dat is nu anders. Denen en Nederlanders hebben weinig vertrouwen meer in hun toekomstige inkomensgroei. In tegendeel, misschien wordt het allemaal wel minder, omdat Polen, Bulgaren en Roemenen de lonen hier verder omlaag gaan brengen.
Wie ervan uitgaat dat de toekomst mooier is dan het heden – een geloof dat tot in de jaren zeventig werd aangehangen – hoeft niet zo veel te sparen. Als een groot deel van het verwachte levensinkomen in de toekomst ligt, is het rationeel niet nu maar later te sparen. Dat op de spaarranglijst van het CBS de Grieken en Portugezen helemaal onderaan bengelen, is dan ook niet verwonderlijk. Zij stellen het sparen uit, want voor hen is Europa niet een blok aan het been, maar een kans of tenminste een reddingsboei.
Dat Nederlanders nu minder gaan sparen kan dus ook een positief teken zijn. Er is weer licht in de economische tunnel, ze zien weer toekomst. Sparen kan later nog!
Het is mijn uitdaging om van ingewikkelde onderwerpen als hypotheken, pensioenen of belastingen zo toegankelijk mogelijke publieksinformatie te maken. Toegankelijker dus dan de bijsluiters van financiele producten en duidelijker dan de adviseur kan uitleggen. Ik publiceer elke zaterdag in het Algemeen Dagblad....
Lees meer »
Honderden bedrijven sturen dagelijks persberichten. Omdat ze met een nieuw product komen, willen laten weten dat ze trots zijn op hun mooie jaarcijfers of omdat er een nieuwe directeur benoemd is. Maar waarom is de respons vaak zo gering?Dat komt omdat veel persberichten onduidelijk zijn geschreven; de kernb...
Lees meer »Waarom zijn de prijsverschillen tussen mobieltjes zo groot. Sommigen kosten 800 tot 1000 euro, maar andere krijg je bijna gratis, met soms een kleine bijbetaling, terwijl die ook van de bekende merken...